काठमाडौँ, १८ मङ्सिर : ऊर्जा क्षेत्रमा नेपाल र एसियाली विकास बैंक (एडिबी) बीच सहकार्यको पाँच दशकबारे फोटो प्रदर्शनी शुरू भएको छ । बबरमहलस्थित नेपाल कला परिषद्मा आजदेखि शुरू भएको प्रदर्शनीको ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ राज्यमन्त्री पूर्णबहादुर तामाङले शुभारम्भ गर्नुभयो ।
सो क्रममा राज्यमन्त्री तामाङले नेपालको विद्युत् उत्पादन, प्रशारण तथा वितरण प्रणाली विकासमा एडिबीलगायत दातृ निकाय र विकास साझेदारको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको बताउनुभयो । हाल नेपालमा ९५ प्रतिशतभन्दा बढी विद्युतीकरण भइसकेको बताउँदै उहाँले केही समयभित्रै शतप्रतिशत विद्युतीकरण गर्ने र नेपालमा बढी भएको बिजुली निर्यातका लागिसमेत पर्याप्त सम्भावना रहेको बताउनुभयो ।
“नेपालमा ठूलो मात्रामा विद्युत् उत्पादन भएकोमा हामी विदेशमा बेच्ने मात्र नभइ आन्तरिक खपत पनि बढाउनुपर्ने छ । काठमाडौँमा, पोखरा, बिराटनगर, चितवनलगायत ठूला सहरमा चल्ने ट्याक्सीलाई विद्युतीय ट्याक्सीमा रूपान्तरण गर्न सकिन्छ”, राज्यमन्त्री तामाङले भन्नुभयो ।
ऊर्जा मन्त्रालयका सचिव सुरेश आचार्यले दूधकोशी, माथिल्लो अरूणलगायत ठूला आयोजनामा एडिबीले लगानी गर्न खोजेको र नेपालले त्यसका लागि सहजीकरण गरिरहेको बताउनुभयो ।
एडिबीको नेपालका लागि देशीय निर्देशक आर्नो कोस्वाले विभिन्न जलविद्युत् उत्पादन आयोजनामा, प्रसारणलाइनतर्फ करिब ५० प्रतिशत आयोजना र एक तिहाइभन्दा बढी ३३ केभीका वितरण सबस्टेशन निर्माणमा एडिबीले लगानी गरेको बताउनुभयो ।
नेपालमा विद्युत्को भूमिगत वितरण प्रणाली, सवारी चार्जिङ स्टेसन, विभिन्न उत्पादन तथा प्रशारण आयोजना र निजी क्षेत्रबाट प्रवद्र्धित आयोजनामा पनि एडिबीको लगानी रहेको कोस्वाले बताउनुभयो । विद्युत् पहुँच विस्तारले दुर्गम क्षेत्रमा रोजगारी सिर्जना गरेर तथा विभिन्न अवसर सिर्जना गरेर जीवनस्तर उकास्न भूमिका खेलेको उहाँको भनाइ छ । एडिबीले नेपालमा ऊर्जा क्षेत्रको थप सुदृढीकरण, प्रवर्द्धन, दिगो व्यवसायिक ढाँचा विकासमार्फत् निजी क्षेत्रमा लगानीसहितको लगानी विविधताका लागि निरन्तर सहयोग गर्ने उहाँको भनाइ छ ।
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा सहुलियतपूर्ण ऋण, अनुदान र प्राविधिक सहयोगका लागि एडिबीले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताउनुभयो । विद्युत् उत्पादन, प्रशारण, वितरण प्रणाली, स्मार्ट मिटर जडान, डिजिटल बिलिङ प्रणाली, सबस्टेसन आधुनिकीकरणलगायत क्षेत्रमा एडिबीको लगानी रहेको बताउनुभयो ।
एडिबी र नेपाल सरकारबीच सन् १९७२ मा प्रशारणलाइन परियोजनामा लगानीमार्फत् साझेदारी शुरू भएको थियो । एडिबीको सहयोगमा नेपालकै निजी क्षेत्रको पहिलो लगानीको ६० मेगावाट खिम्ती जलविद्युत् आयोजना, नेपालकै पहिलो एक सय मेगावाटभन्दा ठूलो एक सय ४४ मेगावाटको कालीगण्डकी–ए लगायत आयोजनामा निर्माण गरिएका हुन् ।
एडिबीको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा एक सय ४० मेगावाट उत्पादन क्षमताको तनहुँ जलविद्युत् आयोजना निर्माण गरिरहेको छ । त्यस्तै, प्रशारणलाइनतर्फ चार सय केभी नयाँ खिम्ती–काठमाडौँ आयोजना, तामाकोशी–काठमाडौँ, महेन्द्रनगर–कोहलपुर, बुटवल कोहलपुर सडकको प्रशारणलाइनलगायत प्रशारणलाइनमा एडिबीले लगानी गरेको छ ।
फोटो पत्रकार क्लबका अध्यक्ष द्वारिका काफ्लेले नेपालको पूर्वाधार क्षेत्रमा के कस्तो सहकार्य भएको छ भन्ने देखाउन प्रदर्शनी शुरू गरिएको बताउनुभयो । फोटो पत्रकार क्लबले आयोजना गरेको तस्वीर प्रदर्शनी एक हप्ता चल्नेछ ।